We weten hoe het moet – duurzaamheid …

Annette Kehnel, professor Middeleeuwse geschiedenis verbonden aan de Universiteit Mannheim, schreef enkele jaren geleden het inspirerende boek “We weten hoe het moet een kleine geschiedenis van de duurzaamheid van de middeleeuwen tot nu“. (of origineel: “Wir konnten auch anders: Eine kurze Geschichte der Nachhaltigkeit” (rezensiert von Dietrich Lohrmann, Aachen)
Een fragment uit het boek is ter beschikking.

In tegenstelling tot de verwijzingen in mijn blogs die ik eerder maakte naar actuele eigentijdse inzichten van Mazzucato (common good economics, Capitalism wastes, Moonshot Guide …), Clara Mattei (Austerity), Donella Meadows (Limits to growth), Human Development Report, Éloi Laurent (La Raison économique), Olivier De Schutter (The Escape from poverty), Paul Verhaeghe (Onbehagen), George Monbiot (Try to be less wrong), David Graeber (Bullshit Jobs), Elinor Ostrom (Commons) etc. gaat de kern van het boek terug naar de inzichten in duurzaam leven die terug te vinden zijn in de middeleeuwen.
Uitgebreide besprekingen samenvattingen zijn te vinden bij o.a. Stretto en Trouw.

Om de wereld van morgen mogelijk te maken, moeten we naar het verleden kijken.

Ons economisch denken over consumptie en winst dateert uit de negentiende en twintigste eeuw en voldoet niet meer voor de huidige tijd. Gelukkig ligt een andere visie om de hoek: die van ons eigen verleden. Historica Annette Kehnel maakt aan de hand van levendig vertelde voorbeelden duidelijk dat we in de Middeleeuwen suggesties voor onze toekomst vinden die verder gaan dan het najagen van winst en eigenbelang. Renaissance-architecten recycleden bouwmaterialen, voor de brug in Avignon werd crowdfunding ingezet en reparatiemarkten in Frankfurt zorgden voor een werkelijk circulaire economie.
We weten hoe het moet staat vol met verhalen over delen, ruilen en duurzame handel: het is een reis naar ons verleden die je inspireert om te veranderen.

Het boek inspireert door duidelijke inzichten over:
– welstand: het was vroeger slechter (of niet ?) – de vrolijke nonsense van de moderne tijd over vroeger.
– sharing: delen maakt rijk, begijnhoven als ‘sharing communities’
– recycling: afval is een term uit de 20ste eeuw,
– microkrediet: coöperatie, peer-to-peer transparantie schept vertrouwen
– minimalisme: rijkdom en geluk, Olivi’s prijs theorie
– toepasbaarheid van het verleden in de toekomst: Dienst wil om te veranderen te wachten op de crisis? – ontsnappen uit de kooi van alternatiefloosheid. Coöperatie maakt gelukkiger dan eigenbelang – All we need is less.

Deze middeleeuwse gebruiken die onze regio welvarend maakten geven inzichten en wijsheden van toen om te herontdekken als relevant en toepasbaar.
Gelijkaardige inzichten zijn eveneens terug te vinden in de recente economische/sociale onderzoeken naar “active inference” en “free energy principle” zoals o.a. besproken in Design for Well-Being and Sustainability: “The relationships among well-being components in sharing and reuse contexts”.
Eveneens aligneren ze met enkele adviezen die richtinggevend kunnen werken zoals deze uitgedrukt in “evolutionary transition in individuality“, “Fractal Organizations” en “Biological Thinking“.